بررسی صفات بیوشیمیایی مرتبط با تحمل سرما در ارقام مختلف گندم نان با تیپ‌های مختلف رشد در منطقه کرمانشاه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه ایران.

2 بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران

چکیده

مقدمه: گندم به دلیل تطابق گسترده با شرایط آب و هوایی گوناگون، دارای دامنه‌ی پراکندگی بیش‌تری نسبت به هر گیاه زراعی می‌باشد. وقوع تنش‌های محیطی در طول دوره رشد گندم سبب کاهش معنی‌دار عملکرد آن در اکثر مناطق مورد کشت آن می‌شوند. در میان انواع تنش‌های محیطی، تنش سرما از عوامل محیطی محدود‌کننده‌ی کشت گندم در مناطق سردسیر و کوهستانی است. تنش سرما موجب تغییر در فرآیندهای بیوشیمیایی و فیزیولوژیک گیاهان زراعی می‌گردد. بنابراین این تحقیق با هدف بررسی برخی صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی مرتبط با تحمل سرما در ارقام مختلف گندم نان در مناطق با زمستان نیمه‌سرد انجام شد.
مواد و روش‌ها: این تحقیق در مزرعه پژوهشی و آزمایشگاه‌ فیزیولوژی گیاهان زراعی گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی دانشگاه رازی کرمانشاه اجرا شد. تحقیق مزرعه‌ای به صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار انجام بود. کشت در اوایل آبان ماه انجام شد. هدف از انجام کشت مزرعه‌ای القاء طبیعی خوگیری گیاهان در شرایط طبیعی مزرعه بود. در این بررسی 12 رقم گندم نان شامل: نورستار، زرین، کویر، باز، سیوند، الوند، پیشگام، پیشتاز، اروم، شهریار، بهار و پارسی بررسی شدند. این رقم‌ها به صورت هدفمند از تیپ‌های مختلف رشدی (زمستانه، بینابین و بهاره) انتخاب شدند. سپس در مراحل مختلف خوگیری به سرما، طوقه رقم‌های مورد بررسی به آزمایشگاه منتقل شده و به منظور مطالعه صفات فیزیولوژیک مرتبط با تحمل سرما به صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در فریزر دارای خاصیت اعمال شیب دمایی تحت دماهای مختلف قرار گرفتند. فاکتور اول شامل 12 رقم مذکور گندم نان و فاکتور دوم شامل تیمارهای دمایی (3+، 3-، 6-، 9-، و 12- درجه سانتی‌‌گراد) بودند.
یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان داد که ارقام زمستانه و بینا‌بین از نظر محتوای پروتئین‌های محلول طوقه، پایداری غشاء و میزان فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان طوقه (پراکسیداز، سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز) نسبت به ارقام بهاره برتر بودند. متوسط شاخص دمای کشنده 50 درصد (LT50) برابر با 5/6- درجه سانتی‌گراد بود. در این بین، LT50 ارقام زمستانه و بینا‌بین 5/8- و ارقام بهاره 7/4- درجه سانتی‌گراد بود. میزان پروتئین‌های محلول و سرعت فعالیت آنزیم کاتالاز طوقه‌ها ازجمله صفاتی بودند که بیشترین همبستگی را با تحمل به سرما داشتند.
نتیجه‌گیری: به طور کلی ارقام زمستانه و بینا‌بین (نورستار، زرین، اروم و الوند) نسبت به سایر ارقام از نظر صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی مرتبط با تحمل سرما، برتر بودند. در این پژوهش، ارقام نورستار و اروم به‎ترتیب با ‌ LT50 برابر با 14- و 5/11- درجه سانتی‌گراد، به عنوان مقاوم‌ترین ارقام به تنش دماهای پایین شناخته شدند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation of biochemical traits related to cold tolerance in different bread wheat cultivars with different growth types in Kermanshah region

نویسندگان [English]

  • Negin Rezaei 1
  • Mohsen Saeidi 1
  • Shahryar sasani 2
  • Saeid Jalali Honarmand 1
  • mohammad eghbal ghobadi 1
1 Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agricultural Sciences and Engineering, Campus of Agriculture and Natural Resources, Razi University, Kermanshah, Iran.
2 Crops and Horticultural Sciences Research Department, Kermanshah Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Kermanshah, Iran
چکیده [English]

Introduction: Wheat has more distribution range than any crop in the word due to its wide adaptation to different climatic conditions. Occurrence of environmental stresses during wheat growth period significantly reduces its yield in most of its cultivated areas. Among different stresses, cold stress is one of the environmental factors that limiting the cultivation of wheat in the cold and the mountainous areas. Cold stress causes changes in physiological and biochemical traits in plants. This research was conduct to evaluation of some physiological and biochemical traits that related to cold tolerance in different wheat genotypes in semi cold winter region.

Materials and methods: This study was conducted at research farm and laboratory crop physiology, Department of Plant Production and Genetics, Razi University, Kermanshah, Iran during 2013-2014 cropping cycles. The farm experiment was a Randomized Complete Block Design (RCBD) with three replications. Sowing date was mid-November. The purpose of field cultivation was to induce the normal induction of cold acclimation in different wheat cultivars under natural field conditions. In this research 12 bread wheat cultivars such as: Norstar, Zarin, Kavir, Baz, Sivand, Alvand, Pishgam, Pishtaz, Orum, Shahryar, Bahar and Parsi were evaluated. These cultivars were purposefully selected from different wheat growth types of spring, autumn and qualitative cultivars. Then, at different stages of cold acclimation, the crowns of the studied cultivars were transferred to the laboratory and in order to evaluation of physiological traits were studied under different temperatures in thermogradient freezer. To this end, a Factorial experiment based on Completely Randomized Design (CRD) with three replications was used. In this experiment, the first factor was 12 above mentioned wheat cultivars, and second treatment was five temperature treatments (+3, -3, -6, -9 and -12 ○C).
Results: The results showed that, winter and facultative cultivars had more crown soluble proteins, membrane stability and antioxidant enzymes activity (peroxidase, superoxide dismutase and catalase) than spring cultivars. The LT50 average was -6.5 ○C. In the meantime, LT50 in winter and facultative wheat cultivars was -8.5 ○C and in spring cultivars was -4.7 ○C. The soluble proteins and catalase activity had the highest positive and significant correlation with cold tolerance.
Conclusion: In general, physiological and biochemical characteristics in winter and facultative cultivars (Norstar, Zarin, Orum, and Alvand) were more associated with cold tolerance than the others. In this research, Norstar cultivar with LT50= -14 ○C and Orum cultivar with LT50= -11.5 ○C were identified as resistant cultivars to cold stress.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Crown
  • LT50
  • Membrane stability
  • Osmotic potential
  • Soluble proteins

مراجع

Alscher, R. G., Erturk, N., & Heath, L. S. 2002. Role of superoxide dismutases (SODs) in controlling oxidative stress in plants. Journal of Experimental Botany, 53 (372), 1331-1341. https://doi.org/10.1093/jexbot/53.372.1331
Amini, Z., & Haddad, R. 2013. Role of photosynthetic pigments and antioxidant enzymes against oxidative stress. Journal of Cellular and Molecular Research, 26 (3), 251-265. [In Persian]. DOI: 20.1001.1.23832738.1392.26.3.2.7
Anjum, N. A., Chan, M-T., & Umar, S. 2010. Ascorbate-glutathione pathway and stress tolerance in plants. Springer, Dordrecht Heidelberg. 443 p. https://doi.org/10.1007/978-90-481-9404-9
Azizi, H., Nezami, A., Nassiri Mahallati, M., & Khazaie, H. R. 2007. Evaluation of cold tolerance in wheat (Triticum aestivum L.) cultivars under controlled conditions. Iranian Journal of Field Crops Research, 5 (1), 109-120. [In Persian]. DOI: 10.22067/gsc.v5i1.902
Beauchamp, C., & Fridovich, I. 1971. Superoxide dismutase: Improved assays and an assay predictable to acrylamide gels. Analytical Biochemistry, 44, 276-287. http://dx.doi.org/10.1016/0003-2697(71)90370-8
Bradford, M. M. 1976. A rapid and sensitive method for the quantitation of microgram quantites of protein utilizing the principles of protein-dye binding. Analytical Biochemistry, 72, 248-254. https://doi.org/10.1016/0003-2697(76)90527-3
Chance, B., & Maehly, A. C. 1995. Assay of catalase and peroxidase. In: Culowic, S. P. & Kaplan, N. O. (eds.), Methods in enzymology. Vol. 2. Academic Press. Inc. New York, pp. 764-765.
Eivazi, A., Javani, M., & Rezaei, M. 2011. Effect of planting date on cold tolerance of winter, spring and facultative growth types of wheat genotypes. Journal of Crop Production and Processing, 1 (2), 1-18. [In Persian].. DOI: 20.1001.1.22518517.1390.1.2.1.6
Fowler, D. B. 1982. Date of seedling, fall growth and winter survival of winter wheat and rye. Agronomy Journal, 74 (6), 1060-1063. https://doi.org/10.2134/agronj1982.00021962007400060030x
Fowler, D. B., Chauvin, L. P., Limin, A. E., & Sarhan, F. 1996. The regulatory role of vernalization in the expression of low-temperature-induced genes in wheat and rye. Theoretical and Applied Genetics, 93, 554-559. https://doi.org/10.1007/BF00417947
Fowler, D. B., Limin, A. E., & Ritchie, J. T. 1999. Low-temperature tolerance in cereals: Model and genetic interpretation. Crop Science, 39 (3), 626-633. https://doi.org/10.2135/cropsci1999.0011183X003900020002x
Fujita, M., Kawada, N., & Tahir, M. 1992. Relationship between cold resistance, heading traits and ear primordia of wheat cultivars. Euphytica, 64 (1-2), 123-130. https://doi.org/10.1007/bf00023545
Golein, B., Mohammadian Afshar, M., & Mobrami, Z. 2013. Investigation of superoxide dismutase (SOD) enzyme activity, β-carotene, total phenol and antioxidant capacity in fruit peel of five citrus cultivars under low temperature. Journal of Crop Production and Processing, 3 (8), 177-189. [In Persian]. DOI: 20.1001.1.22518517.1392.3.8.16.7
Habibi, D., Boojar, M. M. A., Mohmoudi, A., Ardakani, M. R., & Taleghani, D. 2004. Antioxidant enzyme in sunflower subjected to drought stress. 4th International Crop Science Congress. 26 Sep-1 Oct 2004, Brisbane, Australia.
Habibi, G., Servation, N., & Abedini, M. 2017. Photoprotection mechanisms in wheat plants under high light and cold temperature conditions. Iranian Journal of Biology, 31, 59-72. [In Persian]. DOI: 10.22108/IJPB.2017.21566
Hasanuzzaman, M., Bhuyan, M. H. M. B., Zulfiqar, F., Raza, A., Mohsin, S. M., Mahmud, J., Fujita, M., & Fotopoulos, V. 2020. Reactive oxygen species and antioxidant defense in plants under abiotic stress: revisiting the crucial role of a universal defense regulator. Antioxidants, 9 (8), 681. https://doi.org/10.3390/antiox9080681
Hassan, M. A., Xiang, C., Farooq, M., Muhammad, N., Yan, Z., Hui, X., Yuanyuan, K., Bruno, A.K., Lele, Z., & Jincai, L. 2021. Cold stress in wheat: plant acclimation responses and management strategies. Frontiers in Plant Science, 12, 1-15. https://doi.org/10.3389/fpls.2021.676884
Heidarvand, L., & Maali Amiri, R. 2010. What happens in plant molecular responses to cold stress? Acta Physiology of Plantarum, 32, 419-431. https://doi.org/10.1007/s11738-009-0451-8
Igrejas, G., Ikeda T. M., & Guzmán C. 2020. Wheat quality for improving processing and human health (1st ed.). Springer International Publishing.
Janardhan, K. V., Murthy, A. S. P., Giriraj, K., & Panchaksharaiah, S. 1975. A rapid method for determination of osmotic potential of plant cell sap. Current Science, 44 (11), 390-391.
Kazemi Shahandashti, S., Maali Amiri, R., & Zeinali Khaneghah, H. 2012. Evaluation of some cell damage indexes for low temperature stress in Jam chickpea. Modern Genetic Journal, 6 (4), 70-77. [In Persian]. DOI: 20.1001.1.20084439.1390.6.4.9.3
Limin, A. E., & Fowler, D. B. 1988. Cold hardiness expression in interspecific hybrids and amphidiploids of the Triticeae. Genome, 30 (3), 361-365. https://doi.org/10.1139/g88-063
Mahfoozi, S., Limin., A. E., Tlayes, P. M., Hucl, P., & Fowler, D. B. 2000. Influence of photoperiod response in the expression of cold hardiness in wheat and barley. Canadian Journal of Plant Science, 80 (4), 721-724. https://doi.org/10.4141/P00-031
Mahfoozi, S., Roustaii, M., & Ansari Maleki, Y. 2005. Determination of low-temperature tolerance in some bread wheat, durum wheat and barley genotypes. Seed Plant Improvement Journal, 21 (3), 467-483. [In Persian].
Mittler, R. 2002. Oxidative stress, antioxidants and stress tolerance. Trends in Plant Science, 7, 405-410. http://dx.doi.org/10.1016/S1360-1385(02)02312-9
Nedjadsadeghi, L., Maali Amiri, R., Zeynali Kkanghah, H., Sadeghzadeh, B., & Ramezanpour, S. S. 2014. Evaluation of some cold-induced responses in bread and durum wheat plants. Modern Genetic Journal, 9 (3), 353-362. [In Persian]. DOI: 20.1001.1.20084439.1393.9.3.10.3
Ouellet, F. 2007. Cold acclimation and freezing tolerance in plants. Encyclopedia of Life Sciences, 53, 67-78. https://doi.org/10.1002/9780470015902.a0020093.pub2
Quick. P., Siegl, G., Neuhaus, E., Feil, R., & Stii, M. 1989. Short term water stress leads to a stimulation of sucrose synthesis by activating sucrose phosphate synthase. Planta, 177, 535-546. https://doi.org/10.1007/BF00392622
Ramachandra Reddy, A., Chaitanya, K. V., Jutur, P. P., & Sumithra, K. 2004. Differential antioxidative responses to water stress among five mulberry (Morus alba L.) cultivars. Environmental and Experimental Botany, 52 (1), 33-42. https://doi.org/10.1016/j.envexpbot.2004.01.002
Scalet, M., Federice, R., Guido, M. C., & Manes, F. 1995. Peroxidase activity and polyamine changes in response to ozon and simulated acid rain in Aleppo pine needles. Environmental and Experimental Botany, 35, 417-425. https://doi.org/10.1016/0098-8472(95)00001-3
Sibi, M., & Chegeni, H. 2014. Evaluation of freezing tension tolerance in wheat (Triticum aestivum L.) Sayonz cultivar at 4 to 6 leaf stage, under controlled conditions. Crop Physiology Journal, 5 (4), 53-39. [In Persian]. http://cpj.iauahvaz.ac.ir/article-1-188-en.html
Sinha, A. K. 1972. Colorimetric assay of catalase. Analytical Biochemistry, 47 (2), 389-394. https://doi.org/10.1016/0003-2697(72)90132-7
Siosemardeh, A., Mohammadi, Kh., Roohi, E. Aghaalikhani, M., & Mokhtasi Bidgoli, A. 2010. Physiological responses of different wheat genotypes to cold stress. Journal of Crop Production, 2 (4), 93-112. [In Persian].
Sullivan C. Y. 1972. Mechanism of heat and drought resistance in grain sorghum and method of measurement. In: Rao, N. G. P., & House, L. R. (eds.), Sorghum in the seventies, Oxford and IBH publ Co., New Dlhi, India, pp. 247-264.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار